معرفی انواع فرکانس و امواج مغز انسان
احتمالاً هیجان انگیزترین قسمت در معرفی انواع فرکانس و امواج مغز انسان این است که نوسانات مغز و بدن از قوانین ریاضی و فیزیکی (حداقل تا حدی) تبعیت می کنند. این بدان معنی است که عملکردهای بدن ما، از جمله تفکر، نه تنها به “قوانین” بیولوژیکی بستگی دارد، بلکه به قوانینی نیز بستگی دارد که ریشه در ریاضیات یا فیزیک دارند.
در ادامه به بررسی انواع فرکانس های مغز در امواج مختلف می پردازیم. مغز و بدن افراد متفاوت است؛ به عنوان مثال، خواص رزونانس اندام ها (که به اندازه آنها بستگی دارد)، هیدرودینامیک سیستم قلبی عروقی (که به عوامل مختلفی مانند حجم کل خون و توده بدن بستگی دارد) و مغز (مانند اندازه شبکه و میزان میلین) عواملی هستند که فرکانس‌ها را اندازه گیری می کنند.
این بدان معناست که هر فرد دارای ساختار فرکانسی خاص خود است که به انواع خواص بیولوژیکی و فیزیولوژیکی عصبی بستگی دارد و فعالیت عضلانی شامل طیف وسیعی از اجزای نوسانی است. الگوهای مختلف امواج مغزی را می توان با دامنه و فرکانس آنها تشخیص داد. سپس امواج مغزی را میتوان بر اساس سطح فعالیت یا فرکانس آنها دسته بندی کرد. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که امواج مغزی منبع یا علت حالات مغزی یا تجربیات ذهن ما نیستند. آن ها فقط برخی از بازتاب های قابل تشخیص فرآیندهای پیچیده در مغز می باشند.
امواج دلتا
امواج مغزی دلتا کندترین فرکانس امواج مغزی می باشند. این موضوع باعث تجربه حالات عاطفی عمیق و اولیه در ارتباطات شخصی و جمعی می شود که باعث ایجاد احساس آرامش نیز است. در این صورت فعالیت ضمیر خودآگاه انسان به صفر می رسد و عملکرد بدن بیشتر ناخودآگاه می شود که منجر به آرامش و تجدید قوای بدنی می‌شود.
در انواع فرکانس و امواج مغز انسان، این موج در افرادی که خیلی خسته یا خیلی مشغول فکر هستند، کمتر تولید می شود. موج دلتا بیشتر در نوزادان و کودکان خردسال دیده شده است و میزان بالای این موج مغزی در بزرگسالان نشان دهنده مشکلات مغزی است. در طول رشد تولید این موج کاهش می یابد و فقط در خواب تولید می شود. همچنین این موج می تواند در فعالیت های ناخودآگاه مانند هضم غذا و تنظیم ضربان قلب شرکت کند.
امواج تتا
امواج تتا با آرامش عمیق و تمرکز بالا مشخص می شوند. این یک راه عالی برای یادگیری و حفظ و درک اطلاعات در حافظه بلند مدت است. در این موج مغز برای درک محتوا و دریافت اطلاعات جدید بهینه می شود. ادراکات فرد از دنیای بیرون منحرف شده و به درون متمرکز شده است و فرد بخشی از هوشیاری خود را از دست می دهد.
این موج حالت بین بیداری و خواب را منعکس می کند. امواج تتا بیشتر در ناحیه زمانی خاصی از خواب شبانه روزی ظاهر می شوند. این انواع فرکانس و امواج مغز انسان، برای بزرگسالان در حالت بیداری غیرطبیعی است، اما در کودکان تا 13 سالگی کاملا طبیعی است و به آن ها اجازه می دهد اطلاعات بیشتری را جذب کرده و بیشتر بیاموزند.
امواج آلفا
امواج آلفا معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که فرد آرام است، اما از نظر ذهنی هوشیار و آگاه است. مدت زمانی که مغز با این موج سازگار می شود، بسیار کوتاه و زودگذر است. در این موج هر دو نیمکره مغز فعال بوده و فرد دارای ضریب هوشی بالاتری است. موج آلفا پلی است بین تفکر آگاهانه و تفکر ناخودآگاه. تابع موج آلفا مخالف موج بتا می باشد. امواج بتا نشان دهنده فعالیت و برانگیختگی شدید مغز و امواج آلفا نشان دهنده عدم برانگیختگی مغز است. امواج آلفا ساکت تر و دارای دامنه بالاتری می باشند.
امواج بتا
این نوع از انواع فرکانس و امواج مغز انسان، به فرکانس بالا و دامنه کم معروف است و بیشتر در زمان بیداری دیده می شود. زمانی که ما مشغول فعالیت های روزانه خود هستیم، امواج مغزی ما در محدوده بتا قرار می گیرند. در این صورت ضمیر خودآگاه کنترل مغز را به دست می گیرد و ضمیر ناخودآگاه در دسترس نیست.
هنگامی که مغز در فرکانس موج بتا قرار دارد، معمولاً بر روی فعالیت های منطقی نیمکره چپ مغز تمرکز می کند. در واقع امواج بتا مشخصه مغزی است که بسیار فعال می باشد. در حالت بیداری کامل امواج مغزی بیشتر از نوع بتا هستند. هرچه کارهای روزانه آرام تر و پرتنش تر باشند، فرکانس امواج مغزی در محدوده بتا کمتر می شود و هر چه کار ما با عصبانیت، استرس و اضطراب انجام شود، فرکانس امواج به سمت بتا با سرعت بیشتری حرکت می کند.
امواج گاما
امواج گاما بالاترین فرکانس را در مقایسه با سایر امواج مغزی دارند. موج گاما یک فرستنده سریع و همزمان اطلاعات به نواحی مرتبط مغز است. این موج مغز را سازماندهی می کند و اطلاعات مربوط به قسمت های مختلف بدن را هماهنگ می کند. امواج گاما برای ادغام حواس با درک و یادگیری مفاهیم جدید استفاده می شود. وقتی مغز در حالت موج گاما قرار دارد، بیشترین تمرکز را دارد. این امواج زمانی تولید می شوند که مغز در حال یادگیری چیز جدیدی است یا روی موضوعی تمرکز می کند یا در حال ذخیره و طبقه بندی اطلاعات در حافظه می باشد.
سخن پایانی
انواع فرکانس و امواج مغز انسان بر اساس فرکانس به آلفا، بتا، تتا، دلتا و گاما تقسیم می شوند. هر یک از امواج مغزی مسئول کنترل و تأثیرگذاری بر بخشی از عملکردهای ذهنی، عاطفی و رفتاری انسان است. هر چه فعالیت قشر مغز بیشتر باشد، فرکانس امواج مغزی بیشتر می شود. بیشترین فرکانس مغز در هنگام بیداری و کمترین فرکانس در کما و بیهوشی دیده می شود.
بر اساس سرعت امواج مغزی، هر فرکانس به سه دسته امواج آهسته، متوسط و سریع بر حسب واحد هرتز طبقه بندی می شود. درنهایت، سه نتیجه اساسی وجود دارد، در نوع اول نوسانات مغز و بدن یک سلسله مراتب واحد را تشکیل می دهند، در نوع دوم آنها به صورت جداگانه مقیاس بندی می شوند، و در نوع سوم آنها از یک قانون ریاضی-فیزیکی پیروی می کنند. بنابراین، نوسانات مغز و بدن با یکدیگر همسو هستند و فرکانس آنها به طور تصادفی یا خودسرانه تغییر نمی کند.
